فهرست

عنوان                                                                                    صفحه

 

چکیده

پیشگفتار

 

بخش اول:اوضاع سیاسی ، اجتماعی، فرهنگی و ادبی

 جهان عرب و لبنان در قرن نوزدهم

-اوضاع سیاسی

- اوضاع اجتماعی

- اوضاع فرهنگی و ادبی

 

بخش دوم: نگاهی به زندگی و آثار ناصیف یازجی

فصل اول:تاریخچه زندگی ناصیف یازجی

-        اصل خاندان

-        در دربار امیر بشیر شهابی

-        زندگی ناصیف در بیروت

-        وفات یازجی

-        مقام و منزلت ناصیف یازجی

فصل دوم:گذری بر آثار شیخ ناصیف یازجی

 

بخش سوم:بررسی مجمع البحرین

فصل اول: ویژگی مقامات

فصل دوم:برگزیده ای از مقامات شیخ ناصیف یازجی

-        المقامه الطبیه

-        المقامه العقیقیه

-        المقامه النجدیه

 

بخش چهارم: پژوهشی در دیوان یازجی

فصل اول:ویژگیهای شعر ناصیف

فصل دوم:اغراض شعری

-        مدح

-        رثا

-        حکمت

-        غزل

-        تاریخ شعری

 

 

منابع و ماخذ

    ملخص الرساله

پیشگفتار

زمانیکه از ادبیات عصرنهضت سخن می گوییم، بیشتر افراد چنین گمان می کنند که در این دوره تمامی ادیبان و شاعران از هر آنچه که رنگ و بوی ادبیات کلاسیک داشت ،گریزان شدند و علیه سبک قدیم شوریدند؛ اما با مطالعه بیشتر و عمیق تر پی می بریم که در عصر نهضت ادبی ، استادانی وجود داشتند که بر اصالت عربی و اسلوبهای کهن اجدادشان سخت پایبند بودند.

اینان توانایی و مهارت بسیاری در زمینه های مختلف ادبیات و نیز علوم بلاغی و لغوی داشتند و بر حفظ آنها تاکید می کردند.از جمله این اساتید،”شیخ ناصیف یازجی” را می یابیم که کمتر کسی به شناخت این ادیب و شناساندن سبک و آثار وی پرداخته است.

شیخ ناصیف در سال ۱۸۰۰م در لبنان میان خانواده ای اصیل متولد شد . او از همان کودکی به آموختن علم و ادب پرداخت و از ده سالگی به سرودن شعر روی آورد.بیشتر اشعار این استاد در زمینه حکمت و رثا است. او هیچگاه ابزار مدح را در راه چاپلوسی و کسب مال دنیا به خدمت نگرفت.بسیار بر حفظ ارزشهای ملی – عربی پایبند بود و در تمام ظواهر زندگی اش  به واقع عمل می نمود.

یازجی تمام عمرش را صرف مطالعه و تحقیق و تالیف کرد وچنان شهرتی کسب نمود که دانشجویان و اساتید از اقصی نقاط کشورهای عربی به سوی او می آمدندتا از سرچشمه دانش او جرعه ای نوشند.

شیخ ناصیف فرزندانی نیک تربیت نمود که برخی از آنها در زمینه شعر و ادب مشهور می باشند. از جمله فرزندان او “شیخ ابراهیم یازجی” است که راه پدر را ادامه داد.

شیخ ناصیف بجز مجال ادب در زمینه صرف و نحو و علوم بلاغی و منطق و طب و موسیقی از خود آثار ارزنده ای بجا گذاشت.

اما در زمینه ادبیات ،مقامات او در خور توجه می باشد. کتاب “مجمع البحرین ” شامل شصت مقامه است که به شیوه مقامات حریری نگاشته شده است. این کتاب مجموعه لغوی عجیب و با ارزشی می باشد که در بر دارنده حوادث تاریخی و تفاصیل دقیقی راجع به آداب و رسوم عربها در زندگی و منش و جنگها و افتخارات آنهاست.همچنین پر از ضرب المثل و معما می باشد.

بجز مجمع البحرین ،یازجی دیوان شعری از خود به جا گذاشت که موضوعات مختلفی چون غزل ، مدح،رثا ،حکمت و تاریخ شعری را در بر می گیرد. ولی در مجموع می توان گفت دیوان وی رنگ و بوی حکمت دارد چرا که شیخ علاوه بر آنکه قصاید مستقلی در زمینه حکمت سروده ، در مدح ها دو رثاهایش هم حکمت بسیاری آورده است . شبخ ناصیف در اشعارش بسیار رهروی متنبی می باشد .او متنبی را بسیار دوست می داشت و سبک وی را تقلید نمود . بنابراین اشعار یازجی به همان سبک قدیم سروده شده است و در نهایت جزالت و فخامت لفظ و معنا می باشد .

این رساله شامل چهار فصل می باشد :

فصل اول به اوضاع سیاسی ،اجتماعی ،ادبی و فرهنگی جهان عرب در قرن  نوزدهم به صورت مجمل پرداخته شده است .

در فصل دوم زندگی « شیخ ناصیف یازجی » و آثار وی مورد برسی قرار گرفته است .

در فصل سوم به صورت مجزا مقامات شیخ – که اثر گرانبهایی است- و نیز سبک شیخ در مقامات آمده است .

و در فصل آخر دیوان شعری شیخ همراه با ترجمه برخی اشعار وی و بیان برخی نکات بلاغی مورد کنکاش واقع شده است .

در پایان از تمامی اساتید ارجمندم به خصوص استاد محترم جناب آقای دکتر جعفری و استاد گرامی جناب آقای دکتر شایگان مهر نهایت تشکر  را دارم ، ونیز بسی لازم است از سر کار خانم وحدانی استاد محترم دانشگاه پیام نور و دانشگاه آزاد واحد مشهد که مرا از راهنمایی بی شائبه شان  بهره مند نمودند تقدیر و تشکر نمایم .

در ضمن از کتابداران محترم آستان قدس رضوی و کتابخانه دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد و از تمام دوستان عزیزم که مرا در این مهم یاری رساندند از جمله خانم حاتمی کمال تشکر را دارم  و از خداوند برای تمام این بزرگواران توفیق روز افزون خواستارم .

 

دانلود فایل

نوع فایل: ورد 177 صفحه

« مقایسه گلستان سعدی و بهارستان جامی »
فهرست مندرجات رساله
۱-    چکیده رساله  ……………………………………………………………………………………………………. ۹
۲-    پیشگفتار ………………………………………………………………………………………………………… ۱۰
بخش اول :      انواع نثر در بستر تاریخ ادبیات ( قرن چهارم تا قرن نهم هـ .ق ) ….. ۱۳-۲۶
۱-    مقدمه……………………………………………………………………………………………………….. ۱۳-۱۴
۲-    فصل اول                      ۱- چگونگی شکل گیری نثر مرسل اول ………………………………. ۱۵
۲- چگونگی شکل گیری نثر مرسل دوم ………………………………. ۱۵
۳- ویژگیهای نثر مرسل اول و دوم ……………………………………….. ۱۶

۳-    فصل دوم                     ۱- چگونگی شکل گیری نثر فنی در بستر تاریخ ادبیات …………… ۱۷

۲- تقسیم بندی نثر موزون به دو دسته

۳- ویژگی های نثر موزون مرسل  …………………………………………. ۱۸
۴- ویژگی های نثر موزون فنی ……………………………………….. ۱۸-۱۹
۵- دیدگاه نثر نویسان درباره نثر موزون فنی ………………………. ۱۹-۲۰

۴-    فصل سوم                   ۱- نثر فارسی قرن هفتم و هشتم در بستر تاریخ ادبیات………….. ۲۱-۲۲
۲- جایگاه نثر فارسی در قرن هفتم و هشتم ……………………………….۲۳
۳- امتزاج نثر موزون مرسل و فنی در قرن هفتم در گلستان سعدی .. ۲۴

۱- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………..۳۰
۲- فصل اول           ۱- بحث لغوی مقامه  …………………………………………………………………………. ۳۱
۲- مقامات در معنی اصطلاحی  …………………………………………………………… ۳۲
۳- ویژگی های مقامه ……………………………………………………………………۳۳-۳۴

۳- فصل دوم           ۱- گلستان و مقامات  …………………………………………………………………….۳۵-۳۷
۲- وجوه اشتراک گلستان با مقامات  ………………………………………………۳۸-۴۰
۳- وجوه اشتراک گلستان با مقامات  « جدال سعدی با مدعی » و « مقدمه کتاب »
۴- وجوه اختلاف گلستان و مقامات   ……………………………………………..۴۱-۴۲

۴- فصل سوم          ۱- مقامات حمیدی  ………………………………………………………………………۴۳-۴۴
۲- ارزش مقامات حمیدی در نثر فارسی   …………………………………………۴۴-۴۵
۳- مقایسه گلستان سعدی و  مقامات حمیدی  ……………………………………۴۶-۴۹

بخش سوم :            مقایسه ویژگی های سبکی گلستان و بهارستان  ………………….. ۵۳-۷۰

۲- فصل اول             ۱-  ویژگی های سبکی گلستان سعدی   …………………………………………..۵۳-۵۷
۲- ویژگی های سبکی بهارستان جامی   …………………………………………..۵۸-۶۰

۳- فصل دوم             مقایسه ویژگی های سبکی گلستان و بهارستان

بخش چهارم :                     مقایسه حکایت های گلستان و بهارستان ………… ۷۳-۱۰۳
۱- مقدمه    ………………………………………………………………………………………………………………۷۳
۲- بررسی بابهای گلستان و بهارستان از لحاظ وجوه اشتراک و افتراق   …………………………..۷۳-۷۴
۳- تشابه موضوع و مفهوم در حکایت اسکندر مقدونی   ……………………………………………..۷۴-۷۵
۴- تقسیم بندی حکایات گلستان و بهارستان               ۱- در سیرت پادشاهان …………………….. ۷۶-۸۴
به شش دسته اصلی از جهت اشتراک و افتراق              ۲- عشق و جوانی  …………………………..۸۵-۹۱
موضوع ،  شیوه سبک و بلاغت                                ۳- در آداب صحبت …………………………۹۲-۹۵
۴- سلامت و سلامتی   …………………………۹۶-۹۸
۵- بخشش و بخشندگی  …………………….۹۹-۱۰۱
۶- قناعت  ……………………………………..۱۰۲-۱۰۳

بخش پنجم :        بررسی آیات ، حدیث و اشعار در گلستان و بهارستان ……….. ۱۰۷-۱۳۴
۱- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….. ۱۰۷

۲- بررسی آیات قرآنی در گلستان                    ۱- تاکید مطلب   ………………………………….۱۰۸-۱۱۴
۲- بار معنایی  ……………………………………………..۱۱۵

۳- بررسی آیات قرآنی در بهارستان                  ۳- تاکید مطلب  …………………………………..۱۱۶-۱۱۷
۴- بار معنایی  ……………………………………………..۱۱۸

۴- بررسی احادیث گلستان                               ۱- تاکید مطلب   ………………………………….۱۱۹-۱۲۰
۲- بار معنایی  ـــــ

۵- بررسی احادیث بهارستان                           ۳- تاکید مطلب  ……………………………………………۱۲۱
۴- بار معنایی  ـــــ

۶- بررسی اشعار عربی گلستان                       ۱- تاکید مطلب  ……………………………………..۱۲۲-۱۲۹
۲- بار معنایی  ـــــ
۳- اشاره به آیه و حدیث ………………………….. ۱۳۰-۱۳۱

۷- بررسی اشعار عربی بهارستان                    ۱- تاکید مطلب  …………………………………….. ۱۳۲-۱۳۴
۲- بار معنایی  ــــــ
۳- اشاره به آیه و حدیث  ـــــ
۸- نتیجه گیری کلی از پایان نامه ……………………………………………………………………………..۱۳۶-۱۳۷

چکیده رساله
کتاب گلستان سعدی و بهارستان جامی ، باغی است رنگارنگ و تن پوش آن زیبایی های لفظی و معنوی است ، که بر قامت این دو کتاب ، برازنده دوخته شده است . در این رساله سعی بر این است که این دو کتاب به صورت موشکافانه ، مورد نقد و بررسی قرار گیرد . که محتوای رساله، به  پنج  بخش اصلی تقسیم شده است که به ترتیب عبارتند از :
۱-    بررسی انواع نثر پارسی ، ( قرن چهارم  تا  قرن نهم هـ . ق ) در بستر تاریخ ادبیات .
۲-    مقامه چیست ؟ و چگونگی شکل گیری آن در ادب پارسی و ویژگی های مقامه نویسی و به راستی آیا گلستان ، نوعی مقامه می باشد ؟ مقایسه مقامات حمیدی و گلستان سعدی .
۳-    ویژگی های سبکی گلستان سعدی و بهارستان جامی و وجوه اشتراک و افتراق سبکی این دو اثر گرانبهای ادب پارسی .
۴-    بررسی حکایات گلستان و بهارستان ، از لحاظ وجوه اشتراک و افتراق و بررسی ویژگی های سبکی و بلاغی حکایات .
۵-    بررسی آیات و احادیث ، از جهت تاکید مطلب یا بار معنایی و بررسی اشعار عربی از جهت تاکید مطلب یا اشاره شعر ، به آیه و حدیث .
۶-    نتیجه گیری کلی از پایان نامه

پیشگفتار
خدای ، جهان آفرین را سپاس که به من این لطف عظیم را عنایت کرد ، که در گلزاری از معرفت و حکمت قدم بگذارم . و هر لحظه که در این بوستان عشق و محبت ، بیشتر تعمق می کردم ؛ درون خویش ، احساس زایدالوصفی داشتم که در سرزمینی زاده شده ام که محبت و عشق به همنوع ، در رگ های اجدادم ، حیات داشته است . و نشان می دهد که مردم کشورم ، روحشان و کالبد     خاکیشان ، با عشق سرشته شده است . و شاعران و نویسندگان این مرز و بوم ، با نقاشی ماهرانه ی ، با قلم زرین خویش ، بر صفحه دل انسان ها می نگاشتند و نام آنها تا ابد جاودانه می ماند . و خوشبختانه این دو آموزگار بزرگ تعلیم و تربیت ، ادبیات تعلیمی کشورم ، ( سعدی و جامی ) با قلم روان  خویش ، درس دوست داشتن به همنوع ، روی در روی شدن با مشکلات و نهراسیدن از آن ، توکل به         خدا ، مبارزه با پلیدی و زشتی ، روی آوردن به باغ معرفت و دانایی را با فکر و اندیشه جاودانه    خویش ، به ما ملت تمدن ساز ، تقدیم کرده اند . به راستی اگر سعدی نبود ؟ چه بر سر نثر زیبای پارسی می افتاد. هم اکنون زمانی فرا می رسید که باید در فرهنگ لغات ، واژگان پارسی را جستجو            می کردیم. و از زبان شیرین پارسی جز نامی باقی نمی ماند .
جامی نیز به گردن ادب پارسی ، حق بزرگی دارد اگرچه در بهارستان ، نتوانسته است مانند : سعدی ، به پختگی و کمال دست پیدا کند . ولی به حق در دوره فضل فروشی نویسندگان پارسی ، که تکّلف و تصنّع را وارد ادبیات کردند . به حق عبدالرحمان جامی ، نیز با سادگی و روانی متن ، به ادبیات پارسی کمک شایان توجهی کرده است . که در این رساله ، در پنج بخش به مقایسه گلستان و بهارستان پرداخته شده است .
در پایان لازم است از استادان گرامی : جناب آقایان : دکتر رضا اشرف زاده و دکتر محمد فاضلی کمال سپاس و تشکر را داشته باشم که در این وادی علم و دانش با راهنمایی های و تشویقهای دلسوزانه خویش ، مرا به ادامه کارم دلگرم داشتند . و نکات زیادی از علم و معرفت را از محضر این دو بزرگوار فرا گرفتم . که همیشه فرا راه زندگیم می باشد . و از محضر استادان : دکتر محمد علوی   مقدم ، دکتر محمود مهدوی ، و دکتر تقی وحیدیان  کامیار نیز کمال تشکر را دارم و بی شک تاثیر این شاگردی و ادب آموزی و شهد شیرین آن برای همیشه در زندگیم باقی خواهد ماند و به آن افتخار    می کنم .

 

دانلود فایل

نوع فایل: ورد 138 صفحه

پیشینه­ی تحقیق:

با نگاهی کوتاه به تاریخچه­ی فرهنگ نویسی در زبان فارسی، می­بینیم که تا روزگار معاصر، فرهنگ­ها جنبه‌ی عام داشته؛ یعنی به یک مقوله یا صنف، دسته و رشته­ی خاصّی اختصاص ندارند. با گسترش دامنه­ی دانش­ها، تکنیک­ها و هنرها، امروزه فرهنگ­های اختصاصی در هر رشته از علوم تهیّه شده است؛ به طوری که بعضی از لغات و اصطلاحات خاصّ آن رشته را در لغت نامه­های معمولی نمی­توان یافت .

متون عرفانی نیز از این تخصّص­گرایی دور نمانده و تاکنون فرهنگ­های متفاوتی در این زمینه به رشته­ی تحریر درآمده است که برخی از آنان به صورت عمومی، بعضی اصطلاحات عرفان و تصوّف را مختصر یا مفصّل شرح داده­اند و برخی از آن­ها درباره­ی اصطلاحات و تعبیرات یک اثر خاص یا یک نویسنده­ی خاص نگارش یافته است. در ذیل به برخی از آن­ها اشاره می‌شود:

۱-    شرح اصطلاحات تصوّف تألیف سیّد صادق گوهرین (۱۰ جلد)

۲-    فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، سیّد جعفر سجّادی (۱ جلد)

۳-    فرهنگ نوربخش، جواد نوربخش (۸ جلد)

۴-    فرهنگ اصطلاحات عرفانی، منوچهر دانش­پژوه (۱ جلد)

۵-    تبیین اصطلاحات و واژه­های غزلیات عرفانی، احمد حبیبیان (۱جلد)

۶-    مفهوم و معانی اصطلاحات عرفانی، حسین علی اکبر قوچانی (۱ جلد)

۷-    فرهنگ اصطلاحات استعاری صوفیه ، شرف الدّین حسینی ابن الفتی تبریزی(قرن هشم) (۱جلد)

۸-    فرهنگ قیاسی عشق و عرفان، مهشید مشیری (۱ جلد)

۹-  شناخت شاخص­های عرفانی( مجموعه­ی سه رساله از مولانا محمّد طبسی، فخرالدّین عراقی و ملّا حسین فیض کاشانی) (۱ جلد)

۱۰-فرهنگ اصطلاحات عرفان و تصوّف عبدالرزّاق کاشانی، ترجمه محمّد علی مودود لاری (۱ جلد)

۱۱-فرهنگ اصطلاحات عرفانی ابن عربی، گل بابا سعیدی (۱ جلد)

۱۲-فرهنگ واژگانی ادبی – عرفانی، جمعی از مؤلفان (۱ جلد)

۱۳-فرهنگ اصطلاحات عرفان اسلامی، جمعی از پژوهشگران (۱ جلد)

۱۴-فرهنگ اصطلاحات عرفانی محیی الدّین عربی، ترجمه­ی قاسم میرآخوری و حیدر شجاعی (۱ جلد)

با سیری کوتاه در این آثار، خواهیم دید که همه­ی آن­ها کاملاً تخصّصی بوده و برخی مربوط به آثار منثور و برخی نیز مربوط به آثار منظوم می­باشند و یا برخی بسیار مفصّل و کامل به شرح اصطلاحات و لغات پرداخته، ولی برخی خیلی کوتاه و مجمل به توضیح واژگان پرداخته و البتّه برخی تنها به آوردن معادل­های انگلیسی آن­ها اکتفا کرده­اند. در هر صورت می­توان از همه­ی آن­ها به عنوان فرهنگ­های تخصّصی عرفان و تصوّف یاد کرد.

 

ضرورت و انگیزه­های تحقیق:

به گمان بنده، برای آشنایی دقیق و کامل با تمام جوانب افکار و اندیشه­های یک صاحب اثر، ضروری است که فرهنگی خاص برای آثار او نوشته شود، چون اثر هر نویسنده یا شاعر در عین تشابه با آثار معاصرانش، تفاوت­های زبانی و فکری نیز با آن­ها دارد و این ضرورت در متون نثر عرفانی بیش از بیش جلوه­گر می­باشد.

با توجّه به این نکات و همچنین جایگاه عرفانی، ادبی، علمی و اجتماعی شیخ بزرگوار احمد جامی نامقی و تأثیر و جایگاه ممتاز این عارف شهیر در خطّه­ی پاک و عارف پرور تربت جام و  تعلّق خاطر این مرید نوآموز به این عارف پاک طنیت و ادای دِین به عنوان هم­ولایتی ایشان و نیز پیشنهاد آگاهانه و دلسوزانه­ی استاد بزرگوار جناب آقای دکتر خواجه­ایم، انگیزه­هایی شد تا در مسیر نگارش فرهنگی تحلیلی از اصطلاحات عرفانی آثار منثور ژنده پیل احمد جامی نامقی گام بردارم.

 

روش تحقیق:

روش کار در این تحقیق به شیوه­ی کتابخانه­ای است. ابتدا پس از مطالعه­ی اجمالی آثار شیخ احمد جام، پنجاه وشش واژه و اصطلاح عرفانی از آثار این عارف ژنده پیل استخراج و هر یک به عنوان یک مدخل در نظر گرفته شد. با توافق استاد محترم راهنما، چند تن از عارفان و صوفیان پیش و پس از احمد جام انتخاب گردید؛ از جمله خواجه عبدالله انصاری، احمد غزّالی، عین القضّات همدانی، ابوالقاسم قشیری و عزّالدّین کاشانی، سپس هر واژه و اصطلاح در آثار این عارفان جستجو گردید؛ در هر مورد، نظر و دیدگاه نویسندگان آن، مورد بررسی و شناخت قرار گرفت و در ادامه، نظر شیخ احمد جام نیز از آثار وی استخراج و سپس در بیشتر موارد به نوعی مقایسه و نتیجه­گیری پرداخته شد. در ضمن در تعریف لغوی و اصطلاحی واژگان از نظرات بزرگان دیگری بجز افراد مذکور نیز استفاده شد تا اثر از ارزش و عمق بیشتری برخوردار گردد. در بعضی از مدخل­ها، مطلبی ذکر نشده و فقط به مدخل دیگری ارجاع داده شده است. دلیل این کار، این است که در آثار احمد جام، مدخل­هایی مانند درویش و صوفی، جذبه و کشش، حقیقت و شریعت و… با هم و در کنار هم آمده و شیخ به نوعی مقایسه پرداخته است؛ به این دلیل، ما آن دو را از یکدیگر جدا کرده و در یک مدخل که در ترتیب حروف الفبا پیش­تر قرار می­گیرد، کامل توضیح داده­ایم و در مدخل دیگر فقط مطلب را به مدخل پیشین ارجاع داده­ایم.

ناگفته نماند که کار در زمینه­ی آثار منثور عرفانی احمد جام، بسیار گسترده و مستلزم وقت طولانی بود و نیز به دلیل عدم دسترسی به همه­ی آثار این عارف شهیر با موافقت استاد محترم راهنما، این جستجو و تفحّص در چهار اثر شیخ بزرگوار شامل مفتاح النجات، انس‌التّائبین، روضه المذنبین و سراج السّائرین انجام گرفت.

ساختار پایان نامه:

پایان­نامه­ی حاضر علاوه بر پیش گفتار، شامل دو فصل کلّی است که در فصل اوّل، زندگی نامه، آثار، ویژگی­های نثر در سده­ی پنجم و ششم هجری و مشرب عرفانی و… را در برمی­گیرد. در فصل دوم، پنجاه و شش اصطلاح عرفانی که از آثار شیخ احمد استخراج، به ترتیب حروف الفبا تنظیم و مرتّب شده و در پایان هم فهرست منابع و مآخذ ذکر شده است.

امید است که این اثر با وجود کاستی­ها و عیب­ها توانسته باشد گامی هر چند کوتاه در راه شناخت جایگاه عارف جلیل القدر شیخ احمد جام و آثار وی برداشته باشد؛ لذا با اعتذار تمام، امیدوارم عذر نگارنده از جهت نقایص احتمالی، مسموع واقع افتد.

 

دانلود فایل

نوع فایل: ورد 275 صفحه

فهرست

مقدمه و پیشگفتار…………………………………………………………………………………….. ۱

نخستین شناسندگان رودکی………………………………………………………………………. ۴

نخستین شناسندگان نیما یوشیج…………………………………………………………………. ۷

عقاید و افکار رودکی:……………………………………………………………………………….. ۹

۱-   عقاید و افکار حکیمانه و اندرزگویی………………………………………………………. ۹

۲-   رقیق القلب و باهوش بودن رودکی……………………………………………………….. ۱۱

۳-   حس بی‌نیازی……………………………………………………………………………………… ۱۲

۴-   نیکنامی………………………………………………………………………………………………. ۱۲

۵-   مذهبی بودن……………………………………………………………………………………….. ۱۳

عقاید و افکار نیما یوشیج:………………………………………………………………………….. ۱۶

۱-   مهربانی و دلسوز بودن……………………………………………………………………….. ۱۶

۲-   اجتماعی و سیاسی بودن نیما……………………………………………………………….. ۱۸

۳-   پند و اندرزگویی…………………………………………………………………………………. ۲۵

۴-   پایبندی نیما به زادگاه و طبیعت و مظاهر آن………………………………………….. ۲۶

۵-   استواری و پایبندی به عقاید…………………………………………………………………. ۳۰

۶-   اصول عقاید نیما در باب نظم و نثر……………………………………………………….. ۳۰

۷-   عقاید مذهبی نیما…………………………………………………………………………………. ۳۱

معلومات رودکی و بازتاب آن در اشعارش…………………………………………………. ۳۲

۱-   قرآن و حدیث…………………………………………………………………………………….. ۳۶

۲-   اشاره به داستانهای قرآن و اساطیر سامی…………………………………………….. ۳۷

۳-   بهره‌گیری از مضامین شعر عرب و اشاره به سرایندگان آنها………………….. ۳۷

۴-   اشاره به اساطیر ایرانی و داستانهای پهلوانی…………………………………………. ۳۸

۵-   اشارات علمی و فلسفی………………………………………………………………………… ۳۸

معلومات نیما یوشیج و بازتاب آن در اشعار وی………………………………………….. ۳۹

۱- آشنایی و تسلط بر زبان فرانسه……………………………………………………………. ۳۹

۲- یاد‌گیری زبان عربی…………………………………………………………………………….. ۳۹

۳- تسلط بر سبک و اوزان اشعار قدما……………………………………………………….. ۴۰

۴- آشنایی با هنر موسیقی………………………………………………………………………… ۴۰

۵- تدریس زبان فارسی و عربی………………………………………………………………… ۴۱

۶- توانایی بر نویسندگی و داستان نویسی و نمایشنامه نویسی……………………… ۴۱

۷- آشنایی با نقد ادبی………………………………………………………………………………. ۴۲

۸- تسلط بر سبک رمانتیسم و سمبلیسم……………………………………………………… ۴۲

۹- آشنایی نیما با فقه و اصول و حکمت……………………………………………………… ۴۵

رودکی پدر شعر فارسی و علل و دلایل آن…………………………………………………. ۴۶

نیما پدر شعر فارسی و علل و دلایل آن………………………………………………………. ۵۳

نکات دستوری و صنایع ادبی در اشعار رودکی ………………………………………….. ۶۰

۱-   ویژگیهای صرفی………………………………………………………………………………… ۶۱

۱-۱) افعال………………………………………………………………………………………………. ۶۱

۲-۱) اسمها ……………………………………………………………………………………………. ۶۲

۳-۱) حروف …………………………………………………………………………………………… ۶۳

- استعمال حروف ربط یا اضافه مرکب …………………………………………………….. ۶۴

۴-۱) پیشوندها ……………………………………………………………………………………….. ۶۴

استعمال و حذف به قرینة پیشوند « بـ » تاکیدی…………………………………………… ۶۴

استعمال پیشوند‌های کهن …………………………………………………………………………. ۶۵

استعمال پسوند (ومند) به جای مند ……………………………………………………………. ۶۵

استعمال فراوان کاف تحبیب، تصغیر، تلطیف………………………………………………… ۶۵

ابدال حروف …………………………………………………………………………………………… ۶۶

۲) ساختار نحوی……………………………………………………………………………………… ۶۶

۲-۱) جمله ……………………………………………………………………………………………… ۶۶

۲-۲) ضمایر …………………………………………………………………………………………… ۶۶

۳-۲) تکرار کلمه ……………………………………………………………………………………… ۶۷

نکات دستوری ………………………………………………………………………………………… ۶۸

اضافه تشبیهی ………………………………………………………………………………………… ۶۸

کاربرد دو حرف اضافه برای یک متمم ………………………………………………………. ۶۹

صفت جانشین موصوف …………………………………………………………………………… ۷۰

صفت فاعلی…………………………………………………………………………………………….. ۷۰

صفت بیانی …………………………………………………………………………………………….. ۷۱

صفت مفعولی …………………………………………………………………………………………. ۷۱

بدل ……………………………………………………………………………………………………….. ۷۱

قید شک و تردید ……………………………………………………………………………………… ۷۱

قید تنبیه …………………………………………………………………………………………………. ۷۲

صوت (شبه جمله تأسف) …………………………………………………………………………. ۷۲

ضمیر ملکی ……………………………………………………………………………………………. ۷۲

پسوند دارندگی و اتصاف ………………………………………………………………………… ۷۲

انواع الف ………………………………………………………………………………………………… ۷۲

الف ندا …………………………………………………………………………………………………… ۷۲

الف زاید …………………………………………………………………………………………………. ۷۳

الف تاکید ……………………………………………………………………………………………….. ۷۳

الف اطلاق ………………………………………………………………………………………………. ۷۳

اسم مصدر …………………………………………………………………………………………….. ۷۳

ی مصدری …………………………………………………………………………………………….. ۷۳

فعل دعایی ……………………………………………………………………………………………… ۷۴

جمله معترضه ………………………………………………………………………………………… ۷۴

اضافه استعاری ………………………………………………………………………………………. ۷۴

واو حالیه ……………………………………………………………………………………………….. ۷۴

که حالیه …………………………………………………………………………………………………. ۷۵

قید حالت ………………………………………………………………………………………………… ۷۵

کاربرد می برای تاکید ……………………………………………………………………………… ۷۵

استفهام تقریری……………………………………………………………………………………….. ۷۵

 حرف ربط برای تسویه……………………………………………………………………………. ۷۵

 نمونه‌‌هایی از صنایع ادبی در اشعار رودکی ……………………………………………… ۷۵

تشبیه …………………………………………………………………………………………………….. ۷۶

استعاره …………………………………………………………………………………………………. ۷۸

استعاره کنائی (از نوع تشخیص) ……………………………………………………………….. ۷۹

کنایه ……………………………………………………………………………………………………… ۸۰

ایهام ……………………………………………………………………………………………………… ۸۱

تضاد، طباق ……………………………………………………………………………………………. ۸۱

غلو ………………………………………………………………………………………………………… ۸۲

مجاز ……………………………………………………………………………………………………… ۸۲

ردالمطلع ………………………………………………………………………………………………… ۸۲

جناس زاید………………………………………………………………………………………………. ۸۲

طرد و عکس……………………………………………………………………………………………. ۸۳

تمثیل ……………………………………………………………………………………………………… ۸۳

هجویه…………………………………………………………………………………………………….. ۸۳

ذو وزنین………………………………………………………………………………………………… ۸۴

حشو………………………………………………………………………………………………………. ۸۴

نکات دستوری و صنایع ادبی در شعر نیما ………………………………………………… ۸۵

استعاره …………………………………………………………………………………………………. ۸۵

کنایه ……………………………………………………………………………………………………… ۸۶

مجاز ……………………………………………………………………………………………………… ۸۶

تشبیه……………………………………………………………………………………………………… ۸۸

سمبل……………………………………………………………………………………………………… ۸۹

صفت‌ مفعولی مرکب…………………………………………………………………………………. ۹۱

کنایه ……………………………………………………………………………………………………… ۹۳

صفت فاعلی مرخم …………………………………………………………………………………… ۹۴

تاثیر گذاری رودکی و کلام وی بر گویندگان پس از خود……………………………… ۹۷

۱- سعدی ………………………………………………………………………………………………. ۱۰۲

۲- مسعود سعد- قطران تبریزی- ابوالمظفر مکی پنجدهی- سنایی- سعدی-
ادیب‌الممالک ……………………………………………………………………………………………. ۱۰۲

۳- سنایی ……………………………………………………………………………………………….. ۱۰۳

۴- کسایی مروزی- رشید و طواط ……………………………………………………………. ۱۰۴

۵- دقیقی ……………………………………………………………………………………………….. ۱۰۴

۶- سعدی ………………………………………………………………………………………………. ۱۰۴

۷- وزیر ابی‌طیب مصعبی………………………………………………………………………….. ۱۰۵

۸- عنصری بلخی ……………………………………………………………………………………. ۱۰۵

۹- ابوشکور بلخی- فردوسی ……………………………………………………………………. ۱۰۵

۱۰- ابوطاهر خسروانی ……………………………………………………………………………. ۱۰۶

۱۱- ابوشکور بلخی………………………………………………………………………………….. ۱۰۶

۱۲- فردوسی………………………………………………………………………………………….. ۱۰۶

۱۳- ازرقی هروی……………………………………………………………………………………. ۱۰۷

۱۴- رابعه- عنصری- سنایی غزنوی- قطران تبریزی- امیر معزی نیشابوری- رشید و طواط- ظهیر‌الدین فاریابی- فریدالدین عطار نیشابوری- خواجوی کرمانی- اوحدی مراغه‌ای ………………….. ۱۰۷

۱۵- سنایی- ابن‌یمین ……………………………………………………………………………….. ۱۰۹

تأثیرگذاری نیما و کلام وی بر گویندگان پس از خود ………………………………….. ۱۱۰

۱- شهریار……………………………………………………………………………………………… ۱۱۰

دو مرغ بهشتی…………………………………………………………………………………………. ۱۱۱

۲- ضیاء هشترودی…………………………………………………………………………………. ۱۱۲

۳- میرزاده عشقی……………………………………………………………………………………. ۱۱۲

۴- اسماعیل شاهرودی…………………………………………………………………………….. ۱۱۳

۵- شین پرتو…………………………………………………………………………………………… ۱۱۴

۶- فروغ فرخ زاد……………………………………………………………………………………… ۱۱۴

۷- نصرت رحمانی…………………………………………………………………………………… ۱۱۶

گستردگی انواع قالب‌های شعری در شعر رودکی………………………………………… ۱۲۰

گستردگی انواع قالب‌های شعری در اشعار نیما یوشیج…………………………………. ۱۲۴

رودکی و مدیحه‌سرایی در اشعار او…………………………………………………………… ۱۳۶

نیما یوشیج و مدیحه‌سرایی………………………………………………………………………… ۱۴۳

ویژگیهای اشعار رودکی…………………………………………………………………………… ۱۴۹

ویژگیهای اشعار نیما………………………………………………………………………………… ۱۶۰

مضامین اشعار رودکی ……………………………………………………………………………. ۱۶۹

مدح ……………………………………………………………………………………………………….. ۱۶۹

تغزل ……………………………………………………………………………………………………… ۱۷۱

توصیف …………………………………………………………………………………………………. ۱۷۲

خمریات…………………………………………………………………………………………………… ۱۷۳

مرثیه …………………………………………………………………………………………………….. ۱۷۴

هجو ………………………………………………………………………………………………………. ۱۷۶

زهد و پند ………………………………………………………………………………………………. ۱۷۷

مضامین اشعار نیما یوشیج ………………………………………………………………………. ۱۸۰

طبیعت گرایی ………………………………………………………………………………………….. ۱۸۰

شب ……………………………………………………………………………………………………….. ۱۸۶

انسان دوستی …………………………………………………………………………………………. ۱۸۹

نمادگرایی (سمبولیسم) …………………………………………………………………………….. ۱۹۱

راز و رمز جانوران در شعر نیما ……………………………………………………………… ۱۹۶

۱- آواز قفس…………………………………………………………………………………………… ۱۹۷

۲- پرنده منزوی ……………………………………………………………………………………… ۱۹۷

۳- توکا ………………………………………………………………………………………………….. ۱۹۸

۴- خریت ……………………………………………………………………………………………….. ۱۹۹

۵- خروس ……………………………………………………………………………………………… ۲۰۰

۶- داروگ ……………………………………………………………………………………………… ۲۰۱

۷- روباه ………………………………………………………………………………………………… ۲۰۲

۸- سیولیشه …………………………………………………………………………………………… ۲۰۲

۹- شب‌پره‌ ساحل نزدیک …………………………………………………………………………. ۲۰۳

۱۰- غراب ……………………………………………………………………………………………… ۲۰۴

۱۱- ققنوس ……………………………………………………………………………………………. ۲۰۵

۱۲- قو ………………………………………………………………………………………………….. ۲۰۶

۱۳- کاکلی ……………………………………………………………………………………………… ۲۰۶

۱۴- کبک ……………………………………………………………………………………………….. ۲۰۷

۱۵- کرم ابریشم …………………………………………………………………………………….. ۲۰۷

۱۶- کک کی‌ (گاو نر) ……………………………………………………………………………….. ۲۰۷

۱۷- گاو …………………………………………………………………………………………………. ۲۰۸

۱۸- گرگ ………………………………………………………………………………………………. ۲۰۹

۱۹- لاشخورها ……………………………………………………………………………………….. ۲۱۰

۲۰- مرغ شکسته‌پر …………………………………………………………………………………. ۲۱۱

سبک اشعار رودکی …………………………………………………………………………………. ۲۱۳

بررسی سبکی نمونه‌هایی از اشعار رودکی ………………………………………………… ۲۱۷

شعر زندگانی و مرگ ………………………………………………………………………………. ۲۱۷

شعر عصا بیار که وقت عصا و انبان بود……………………………………………………. ۲۱۸

نتیجه‌گیری ……………………………………………………………………………………………… ۲۲۴

سبک اشعار نیما ……………………………………………………………………………………… ۲۲۶

نمونه‌ای از شعر آزاد نیما «شعر مهتاب»…………………………………………………….. ۲۲۷

نتیجه‌گیری ……………………………………………………………………………………………… ۲۳۱

فهرست منابع و مآخذ ۲۳۳

مقدمه و پیشگفتار:
سالهاست که نام رودکی پیوسته با عنوان «پدر شعر فارسی» و نام نیما یوشیج (علی اسفندیاری) با عنوان «پدر شعر نو فارسی» همراه بوده است و گاه خواننده بدون آنکه علت واقعی این وجه تسمیه را بداند آن را به خاطر سپره و بارها ذکر نموده است.
شاعران بزرگواری که هر کدام در اعتلای فرهنگ و ادب غنی ایرانی بسیار کوشیده‌اند و تأثیرگذار بوده‌اند و هرکدام تحولات بسیار عظیمی را در زمانه و عصر خویش حاصل کرده‌اند.
افراد بسیاری نیز در معرفی آنان و توضیح و گزارش آثارشان گام نهاده‌اند.
در این تحقیق کوشیده شده است تا بین مبانی فکری و سنت شعری این دو شاعر، مقایسه‌ای انجام دهم و در ضمن به علل و دلایلی که باعث شده است از میان خیل عظیم شاعران و گویندگان فارسی از دیرباز تاکنون این دو را به عنوان پدران‌ شعر فارسی برگزیده‌اند، اشاره نمایم.
به نظر محقق برای یک مقایسه‌ی اصولی و صحیح، نخست باید به بررسی و شناخت جزئیات مطالب مورد قیاس پرداخت و سپس نتیجه‌گیری نمود. البته قابل ذکر است که اگر بخواهیم یک مقایسه‌ی نسبتاً اصولی انجام دهیم؛ باید با توجه به آنکه تعداد ابیات بر جای مانده از این دو شاعر بسیار از لحاظ کمیت با هم اختلاف دارند و چون تعداد ابیات بر جای مانده از رودکی کمتر از هزار بیت است ولی در مورد نیما یوشیج این تعداد چندین برابر می‌باشد؛ لذا به ذکر پاره‌ای از آنها می‌پردازیم تا بدین وسیله یک توازن تقریباً منطقی بین شمار ابیات این دو شاعر از لحاظ ارزیابی برقرار گردد.
لازم به ذکر است که در تذکره‌ها و کتب تاریخ ادبیات درباره‌ی شمار اشعار رودکی سخن بسیار گرفته‌اند: برخی آن را متجاوز از یک میلیون بیت می‌دانند و برخی دیگر بر آن‌اند که ۷۰۰ هزار بیت بوده، و نیز آورده‌اند که شعر رودکی در صد دفتر گردآوری شده بوده که بی‌گمان این ارقام مبالغه‌آمیز است. آنچه مسلم است آن است که رودکی پر شعر بوده و اکنون همان‌طور که ذکر شد مقدار اندکی از سروده‌های او در دست است.
در این مجموعه تلاش شده است که با بررسی و تفحص بر روی اکثر آثار و تحقیقاتی که در باب این دو شاعر شده است و در کنار هم قرار دادن آن مطالب به نتیجه‌ای که مورد نظر است، دست یافته شود. در باب رودکی و نیما یوشیج تحقیقات و کتب فراوانی به انجام رسیده و تألیف شده است؛ اما آنچه اکنون پس از سالها می‌تواند انگیزه‌ای برای تأمل و تألیفی دوباره در شعر و زندگی این دو شاعر باشد، یکی همان مقایسه‌ی مبانی فکری و سنت شعری این دو است و نیز شاید با این روش پاره‌ای از ابهامات با این روش از میان برداشته شود و دیگر آن که شاید در کنار هم قرار دادن مطالب به صورت مقایسه‌ای راه تازه‌ای را در نقد و تحلیل اشعار این دو گوینده‌ی شهیر ایرانی به همراه داشته باشد.
مجموعه‌ی حاضر به هر حال کوششی است برای آشنایی و باز آشنایی که از منابعی بسیار با ارزش در این زمینه مدد جسته است.

نخستین شناسندگان رودکی:
درباره‌ی چند تن از بزرگان ادب و سخن سرایان ایران دشواری بسیار بزرگی که در پیش ماست این است که درباره‌ی نام و نسب و تاریخ در گذشت و جزییات زندگی ایشان آگاهی درست و دقیق در کتاب‌های رایج نیست. گویی شهرت ایشان وانتشار فوق‌العاده‌ی آثارشان چنان در میان مردم ایران درگرفته است که در پی این گونه جزئیات که درباره‌ی ایشان بسیار اهمیت دارد نرفته‌اند و در حقیقت شهرتشان، زندگیشان را تحت‌الشعاع قرار داده است. چنانکه درباره‌ی فردوسی هنوز مجهولات فراوان در پیش داریم. یکی از آن گویندگان شهیر رودکی است که زندگی و آثار و افکار او پیوسته در ابهام مانده است و نخستین کسی که بحث درباره این مرد بزرگ را به جایی رسانده است که برخی جزییات زندگی او را از زیر پرده استتار روزگار بیرون کشیده مرحوم محمد قزوینی در حواشی چهار مقاله نظامی عروضی است.

 

دانلود فایل

نوع فایل: ورد 252 صفحه

فهرست مطالب

عنوان                                                                                         صفحه

پیشگفتار………………………………………………………………………………………………… ۲

۱-    مباحث نظری……………………………………………………………………………………..

مقدمه …………………………………………………………………………………………………… ۲

۱-۱     ساختگرایی……………………………………………………………………………………… ۳

۱-۲     زبان و نشانه …………………………………………………………………………………… ۳

۱-۲-۱ زبان و گفتار…………………………………………………………………………………. ۴

۱-۲-۲ نشانه زبانی ………………………………………………………………………………….. ۵

۱-۲-۳ رابطه …………………………………………………………………………………………. ۵

۱-۲-۴ همزمانی و درزمانی ……………………………………………………………………….. ۵

۱-۳ نقش های زبان ………………………………………………………………………………… ۸

۱-۳-۱ نقش های زبان از دیدگاه یاکوبسن……………………………………………………… ۹

۱-۳-۱-۱ نقش عاطفی……………………………………………………………………………… ۹

۱-۳-۱-۲ نقش ترغیبی……………………………………………………………………………… ۱۰

۱-۳-۱-۳ نقش ارجاعی ……………………………………………………………………………. ۱۰

۱-۳-۱-۴ نقش فرازبانی …………………………………………………………………………… ۱۰

۱-۳-۱-۵ نقش همدلی …………………………………………………………………………….. ۱۱

۱-۳-۱-۶ نقش ادبی ……………………………………………………………………………….. ۱۱

۱-۳-۲ اشکالات تقسیم بندی یاکوبسن………………………………………………………….. ۱۲

۱-۳-۳ اشکالات تقسیم بندی مارتینه…………………………………………………………….. ۱۳

۱-۳-۴ اشکالات تقسیم بندی هلیدی ……………………………………………………………. ۱۳

۱-۴ نقش زیبایی آفرینی یا ادبی………………………………………………………………….. ۱۴

۱-۵ نقش های زبان هنجار…………………………………………………………………………. ۱۷

۱-۶ نقش های زبان فراهنجار……………………………………………………………………… ۱۷

۱-۷ برجسته سازی ادبی …………………………………………………………………………… ۱۹

۱-۷-۱ فراهنجاری ………………………………………………………………………………….. ۲۰

۱-۷-۱-۱ فراهنجاری واژگانی…………………………………………………………………….. ۲۲

۱-۷-۱-۲ فراهنجاری نحوی ……………………………………………………………………… ۲۲

۱-۷-۱-۳ فراهنجاری نوشتاری……………………………………………………………………. ۲۳

۱-۷-۱-۴ فراهنجاری معنایی………………………………………………………………………. ۲۳

۱-۷-۱-۵ فراهنجاری گویشی ……………………………………………………………………. ۲۴

۱-۷-۱-۶ فراهنجاری سبکی ……………………………………………………………………… ۲۴

۱-۷-۱-۷ فراهنجاری زمانی (کهن گرایی) …………………………………………………….. ۲۵

۱-۷-۲ قاعده افزایی…………………………………………………………………………………. ۲۵

۲- پیشینه………………………………………………………………………………………………. ۲۵

مقدمه……………………………………………………………………………………………………. ۲۸

۲-۱ مطالعات زبانشناختی ادبیات در غرب…………………………………………………….. ۲۸

۲-۲ مطالعات زبانشناختی ادبیات در ایران …………………………………………………….. ۳۲

۳- فراهنجاری های زبانی شعر شاملو…………………………………………………………….

مقدمه…………………………………………………………………………………………………….

۳-۱ فراهنجاری زمانی یا کهن گرایی…………………………………………………………….

۳-۱-۱ کهن گرایی صرفی ………………………………………………………………………… ۳۶

۳-۱-۱-۱ بکار بردن پسوند جمع ساز “گان”………………………………………………….. ۳۶

۳-۱-۱-۲ بکار بردن پسوند جمع ساز “ان”……………………………………………………. ۳۷

۳-۱-۲ کهن گرایی نحوی …………………………………………………………………………. ۳۷

۳-۱-۲-۱ کاربرد “را” به جای “به”، “با”، و “برای”……………………………………….. ۳۷

۳-۱-۲-۲ رعایت “ی” شرط در جملات شرطی……………………………………………… ۳۹

۳-۱-۲-۳ افزودن پیشوند “ب” در آغاز فعل برای تأکید……………………………………. ۳۹

۳-۱-۲-۵ بکار بردن “همی” به جای “می”……………………………………………………. ۴۱

۳-۱-۲-۶ افزودن “ا” در آخر اسم یا اسم مصدر برای تعظیم، تفخیم و تعجب………… ۴۱

۳-۱-۳ کهن گرایی واژگانی ………………………………………………………………………. ۴۱

۳-۱-۳-۱ فعل های کهن ………………………………………………………………………….. ۴۱

۳-۱-۳-۱-۱ فعل های ساده……………………………………………………………………….. ۴۲

۳-۱-۳-۱-۲ فعل های پیشوندی …………………………………………………………………. ۴۹

۳-۱-۳-۱-۳ فعل های مرکب …………………………………………………………………….. ۵۸

۳-۱-۳-۱-۴ عبارت های فعلی ………………………………………………………………….. ۶۴

۳-۱-۳-۲ اسم های کهن …………………………………………………………………………… ۶۹

۳-۱-۳-۳ صفت های کهن ……………………………………………………………………….. ۷۷

۳-۱-۳-۴ قیدهای کهن …………………………………………………………………………….. ۸۱

۳-۱-۳-۴-۱ قیود یا ادوات شک وتردید……………………………………………………….. ۸۱

۳-۱-۳-۴-۲ قیود یا ادوات تشبیه ……………………………………………………………….. ۸۳

۳-۱-۳-۴-۳ قیود و حروف ربط مرکب………………………………………………………… ۸۶

۳-۱-۳-۵ حرف اضافه های کهن ……………………………………………………………….. ۹۱

۳-۱-۳-۶ ضمایر کهن………………………………………………………………………………. ۹۹

۳-۱-۳-۶-۱ ضمایر شخصی………………………………………………………………………. ۹۹

۳-۱-۳-۶-۲ ضمایر انعکاسی …………………………………………………………………….. ۱۰۰

۳-۱-۳-۶-۳ ضمایر اشاره………………………………………………………………………….. ۱۰۲

۳-۱-۴ کهن گرایی معنایی…………………………………………………………………………. ۱۰۴

۳-۲ فراهنجاری واژگانی …………………………………………………………………………… ۱۰۹

۳-۲-۱ واژگان جدید………………………………………………………………………………… ۱۰۹

۳-۲-۱-۱ ترکیبات ابداعی …………………………………………………………………………. ۱۱۰

۳-۲-۱-۱-۱ اسم + اسم…………………………………………………………………………….. ۱۱۰

۳-۲-۱-۱-۲ اسم + صفت………………………………………………………………………….. ۱۱۲

۳-۲-۱-۱-۳ صفت + اسم………………………………………………………………………….. ۱۱۳

۳-۲-۱-۱-۴ اسم + پسوند…………………………………………………………………………. ۱۱۶

۳-۲-۱-۱-۶ پیشوند + اسم…………………………………………………………………………

۳-۲-۱-۱-۷ پیشوند + صفت………………………………………………………………………

۳-۲-۱-۱-۸ اسم + بن فعل………………………………………………………………………..

۳-۲-۱-۱-۹ صفت + بن فعل …………………………………………………………………….

۳-۲-۱-۱-۱۰ حرف اضافه + بن فعل……………………………………………………………

۳-۲-۱-۲ واژگانی ابداعی ………………………………………………………………………….

۳-۲-۱-۳ عبارت های ابداعی …………………………………………………………………….

۳-۲-۲ فعل های جدید………………………………………………………………………………

۳-۳ فراهنجاری نحوی……………………………………………………………………………….

۳-۳-۱ جابجایی نهاد…………………………………………………………………………………

۳-۳-۱-۲ جابجایی فعل و عبارتهای فعلی …………………………………………………….

۳-۳-۱-۳ جابجایی قید………………………………………………………………………………

۳-۳-۱-۴  جابجایی ضمایر منفصل و متصل……………………………………………………

۳-۳-۱-۵ جابجایی سایر عناصر جمله……………………………………………………………

۳-۳-۱-۵-۱ جابجایی منادا…………………………………………………………………………

۳-۳-۱-۵-۲ جابجایی جمله پیرو…………………………………………………………………

۳-۳-۲ ایجاد فاصله میان اجزای عبارت فعلی …………………………………………………

۳-۳-۳ حذف عناصر جمله…………………………………………………………………………

۳-۳-۴ کاربرد واژگان در نقش های متفاوت……………………………………………………

۳-۳-۴-۱ کاربرد اسم به جای صفت……………………………………………………………..

۳-۳-۴-۲ کاربرد صفت به جای صفت…………………………………………………………..

۳-۳-۴-۳ کاربرد صفت به جای اسم……………………………………………………………..

۳-۳-۴-۴ کاربرد اسم به جای قید…………………………………………………………………

۳-۳-۵ استفاده از شناسه فعل به جای فعل………………………………………………………

۳-۴ فراهنجاری صرفی………………………………………………………………………………

۳-۵ فراهنجاری معنایی………………………………………………………………………………

۴ نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………..

چکیده

پژوهش حاضر با عنوان “بررسی فراهنجاری های زبانی شعر شاملو” کوششی است جهت شناساندن سبک فردی شعر شاملو به لحاظ معیارهای زبانشناختی. یافته های این پژوهش از طریق بررسی منتخب اشعار شاملو در کلیه مجموعه آثارش بدست آمده است. در این پژوهش این نکته را دریافتیم که راز زیبایی و زبان نسبتا منحصر به فرد شعر شاملو در فراهنجاری های زبانی خاصی است که او در اشعارش از آنها بهره برده است؛ فراهنجاری هایی از نوع واژگانی، صرفی، نحوی ،معنایی و کهن گرایی. با بررسی آین فراهنجاری ها در منتخب اشعار شاملو پی بردیم که برجسته ترین فراهنجاری بکار رفته در اشعار، فراهنجاری زمانی یا همان کهن گرایی است، که شاملو بطرز مبالغه آمیزی در اشعارش از آن بهره برده بطوری که زبان شعرش را نسبتا یکدست آرکائیک کرده است.

شاملو با بهره گیری از این قبیل شگردها نه تنها به زیبایی، صلابت، فصاحت و بلاغت اشعارش افزوده بلکه کاربرد فراهنجاری هایی از این دست توسط او به آفرینش سبکی منحصر به فرد با عنوان “شعر سپید” انجامیده است.

پیشگفتار

ادبیات به اقتضای ماهیت خود که دربارﮤ زندگی و پیچیدگی وجوه گوناگون آن است، از سرشتی پذیرنده برخوردار است و این قابلیت را دارد که از دیدگاه علوم دیگر مورد بررسی قرار گیرد. سالهاست که شیوه هایی در نقد ادبی متداول شده اند که اصول و روشهای آنها از علوم نشأت می گیرد؛ از قبیل نقد فلسفی، نقد روانکاوانه، نقد تاریخ مبنایانه، نقد ساختار گرایانه، نقد مارکسیستی، نقد صور نوعی، نقد جامعه شناسانه، نقد نشانه شناسانه، و… . با این حساب زبانشناسی را نباید یک استثنا تلقی کرد. از آنجا که زبانشناسی مطالعه ی علمی زبان یعنی تار و پود بوجود آورندﮤ ادبیات است، قاعدتاً می تواند با نقد ادبی پیوند داشته باشد.(خوزان مریم، ۱۳۶۹، ص ۱۲)

 پیشرفت سریع دانش زبانشناسی در قرن حاظر به فراهم آوردن امکاناتی جدید برای مطالعه ی زبان و ادبیات انجامیده است. حاصل پژوهش هایی از این دست در زمینه ی زبان به شکل مجموعه ای از دستورهای ساختاری در اختیار ما است، و اگرچه استفاده از امکانات ساختگرایی در زمینه ی ادبیات و بررسی ویژگی های آن گامهای نخستین راه را می پیماید، بازده آن حتی امروز نیز چشمگیر است.

پیشگامان استفاده از زبانشناسی در ادبیات و پیروان آن سعی داشته و دارند که برای ادبیات بطور اعم و هر یک از گونه های ادبی بطور اخص توجیهی زبانشناختی بیابند و توصیفی علمی از هر فن ادبی به دست دهند، زیرا چنین می نماید که استفاده از فنون پراکنده ای چون عروض و قافیه، بدیع، معانی و بیان در مطالعات ادبی سنتی در چهارچوب مبنایی نظری قابل توجیه نباشد.(صفوی کورش، ۱۳۸۳، ص ۷)

مجموعه ی حاضر با این امید نوشته شده است که دانشجویان و علاقه مندان به زبانشناسی بتوانند تصویری کم و بیش روشن از کاربرد زبانشناسی در ادبیات بدست آورند. اما پنداری خطاست اگر تصور کنیم صرف آشنایی با مباحث زبانشناسی می تواند مجوزی برای بررسی ادبیات باشد.

از آنچه گفته شد می توان چنین نتیجه گرفت که زبانشناسان مایل به تجزیه و تحلیل متون ادبی از دیدگاه زبانشناسی، باید پیش از کار، شناخت کافی از ادبیات داشته باشند؛ و به همین ترتیب، منتقدان ادبی که قصد نقد متون ادبی با شیوﮤ نقد زبانشناسانه را دارند، باید نخست با آن مباحثی از زبانشناسی که به این زمینه مربوط می شود آشنا باشند.

زبان با تمام شگردهای شاعرانه ای که آن را به چشم خواننده بیگانه و خلاف عادت می سازد، در خدمت بیان عاطفه و حادثهٴ ذهنی انگیخته از آن است. اما زبان خاص شعر نه تنها بیگانه نمایی خاص خود را در پرتو عاطفه ی آمیخته با معنی یا معنی گرایی حادثه انگیز به دست می آورد، بلکه در عین حال کلید های گشودن طلسم گنج عاطفه و معانی پنهان و رمز زیبایی ها و ظرافت های شعر را در خود نهفته دارد. عناصر آشنایی زدایی از زبان که هم می تواند با کاهش و هم افزایش عناصری از زبان و بر زبان صورت گیرد، متعدد است. اما برجسته ترین آنها را می توان به مقوله های موسیقی، بیان و بلاغت، صرف و نحو و واژگان زبان و مطالب فرعی مربوط به هر یک از آنها محدود کرد. زبان از این نظرگاه گسترده که به آن بنگریم، چنان که اشاره کردیم، از دیدگاه نظریه پردازان جدید، مهم ترین عنصر شعر است. شکلوفسکی، که شعر را رستاخیز کلمه ها خوانده است، زبان شعر را از همین چشم انداز گسترده دیده است و به همین سبب تعریف او می تواند دربرگیرندﮤ تعریف های متعدد دیگری که بر اساس توجه و تاکید بر یکی از این ابعاد گستردﮤ زبان، صورت گرفته است، نیز باشد: (( اگر بپذیریم که مرز “شعر و نا شعر”، همین رستاخیز کلمه هاست، یعنی تمایز و تشخیص بخشیدن به واژه های زبان، آنگاه به این نتیجه خواهیم رسید که چون “رستاخیز کلمه ها” یا صورت تشخیص یافتن آنها در زبان می تواند هم علل و هم صور متعدد داشته باشد، کسی که در تعریف شعر، وزن و قافیه را اساس قرار می دهد، درک او از قیامت کلمه ها، و تمایز زبان شعر از زبان مبتذل و اتوماتیکی، در حد وجود وزن و قافیه و یا عدم آنهاست، آنکه فراتر از این می رود و شعر را کاربرد مجازی زبان تعریف می کند، او نیز تمایز با قیامت کلمات را در جابجا شدن مورد استعمال آنها می داند…)).(شفیعی کدکنی محمدرضا، ۱۳۵۸، ص ۶)

 به هر حال هر تعریفی که از شعر تا کنون به دست داده شده است براساس مصادیق موجود بوده است. و این مصادیق همواره رو به تغییر و تبدیل و تحول پذیر بوده است. نظریه های جدید تکمیل و توسعه ی نظریه های قدیم براساس دگرگونی و غلبه ی نوعی خاص از مصادیق، یا پیدا شدن مصداق های تازه به علت تغییر وضع هستی انسان در جهان بوده

است. زبان عاطفه در شعر، اگر در مفهومی گسترده آن را در نظر آوریم، مهم ترین عنصر مشترک و پایدار شعر در طول قرن ها هم در حوزﮤ مصادیق و هم در حوزﮤ نظریه های متنوع است. (تقی پور نامداریان، ۱۳۸۱، ص ۸۲)

پژوهش حاضر با نام بررسی فراهنجاری های زبانی در شعر احمد شاملو به عنوان پایان نامه ی کارشناسی ارشد، طرحی بین رشته ای محسوب شده و مانند پلی بین زبانشناسی به لحاظ علمی از یک سو، و ادبیات فارسی به لحاظ ادبی از سوی دیگر، ارتباط برقرار می کند.

 

دانلود فایل

نوع فایل: ورد 180 صفحه

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                     صفحه

-مقدمه و پیشگفتار

-ویژگیهایی از شعر سیمین

-پاره ای از مضامین شعر سیمین

-         عشق

-          زن

-          نگرشی بر قصه ها و خاطرات سیمین

-          معرفی آثار سیمین بهبهانی

-          عوامل موثر در ایجاد شعر از دیدگاه سیمین

-          نتیجه گیری

-          فهرست منابع و مآخذ

چکیده

شعر ایرانی، در عصر حاضر، توانسته است چهره های برجسته ایی را به قلمرو فرهنگ این سرزمین عرضه دارد، از جملة این افراد، سیمین بهبهانی، شاعر و نویسندة معاصر است.

یکی از مواردی که باعث شهرت سیمین و شعر او گردیده است، تحولی است که وی در قالب غزل بوجود آورده است، به این صورت که با ایجاد مضامین و موضوعات نو و ریختن آن در همان قالب غزل قدیم و سخن گفتن از دردها و مشکلات مردم، مجموعه شعرهایی را به عالم شعر و ادب تقدیم نمود که نشان می دهد که شعر وی زبان همدلی با مردم زمانش است و بنابراین باید سیمین را یک شاعر اجتماعی و مردمی دانست. قابل ذکر است که وی در غزل قدیم هم شعر سروده اما به گفتة خود این کار وی را قانع ننموده است و پیوسته به این هدف می اندیشیده که سخن از دل بگوید و یک شاعر تأثیر گذار باشد و دیگر سخن از مکررات و مضامین تکراری به میان نیاورد.

در این گفتار سعی شده است که با نگرش و درنگی هرچند کوتاه به شعر و قصه و خاطرات سیمین، برخی از ویژگیها و مضامین و عوامل مؤثر در ایجاد کلام وی مورد ارزیابی قرار گیرد.

 

دانلود فایل

نوع فایل: ورد 30 صفحه

                                                      فهرست

مقدمه                                                                                                  ۷-۱

باب اول

اوضاع سیاسی، اجتماعی فرهنگی و ادبی دوران سید رضی

فصل اول: اوضاع سیاسی، اجتماعی و ادبی                                                  ۲۹-۹

بخش اول: اوضاع سیاسی                                                                       ۹

بخش دوم: اوضاع اجتماعی                                                                     ۱۵

بخش سوم: اوضاع فرهنگی و ادبی                                                 ۱۹

الف: نقش آل بویه در  نهضت فکری و ادبی قرن چهارم                                 ۲۱

ب: مظاهر فرهنگی و ادبی قرن چهارم                                                       ۲۲

۱- شعر                                                                                               ۲۳

۲- نثر                                                                                                 ۲۷

۳- نقد                                                                                                  ۲۸

۴- علم لغت                                                                                          ۲۸

فصل دوم: سید رضی شاعری از تبار علی(ع)                                   ۷۷-۳۰

بخش اول: زندگینامه ی سید رضی

الف: ستاره ای از افق بغداد                                                                     ۳۰

ب: شجره نامه                                                                                      ۳۱

۱- پدر( ابواحمد)                                                                                   ۳۲

۲- مادر( شیرزنی از تبار ناصرللحق)                                                        ۳۷

۳- ناصر کبیر یا فاتح مازندران                                                               ۳۸

ج: روزگار وصل و غنچه های پیوند                                                         ۳۹

د: غروبی نابهنگام                                                                                 ۴۱

هـ: ویژگیها و خصوصیات بارز اخلاقی رضی                                            ۴۴

بخش دوم: زندگی علمی، ادبی و اجتماعی سیدرضی

الف: اساتید و مشایخ رضی                                                                      ۴۹

ب: دانش آموختگان و تربیت یافتگان و روایت کنندگان مکتب رضی                ۵۶

ج: مجتمع علمی« دارالعلم» یا اولین دانشگاه علوم اسلامی                     ۵۸

د: مناصب (نقابت، قضاوت، ریاست « امیرالحاج»                                      ۶۱

هـ: تألیفات                                                                                           ۶۳

۱-   شعر( دیوان اشعار)                                                                          ۶۴

۲- سیره نویسی                                                                                     ۶۵

۳- رسائل( مجموعه ی مکاتبات)                                                              ۶۵

۴- فقه                                                                                                 ۶۵

۵- نحو                                                                                                ۶۵

۶- تفسیر                                                                                             ۶۶

الف: حقائق التأویل فی متشابه التنریل                                                         ۶۶

ب: معانی القرآن                                                                                    ۶۶

۷- بلاغت                                                                                            ۶۷

الف: تلخیص البیان فی مجازات القرآن                                                        ۶۷

ب: نهج البلاغه                                                                                      ۶۷

ب۱: گردآورنده ی نهج البلاغه واقعاً کیست؟                                                ۶۸

 ب۲: ادبیات نهج البلاغه                                                                         ۷۴

ب۳: پژوهش های دانشمندان در اقیانوس نهج البلاغه                                     ۷۵

باب دوم:                         

 نقد و بررسی دیوان سیدرضی                                                         ۲۵۶-۷۸

فصل اول: دیوان رضی                                                                          ۷۹

الف: نسخه های دیوان در کتابخانه های ایران و جهان                                    ۸۵

ب: شروح یا نگاره هایی بر دیوان                                                             ۸۹

ج: اغراض و موضوعات موجود در دیوان                                       ۹۰

فصل دوم: مدایح                                                                                    ۹۲

الف: ممدوحان رضی                                                                             ۹۴

ب: ساختار قصیده های مدح                                                          ۱۰۹

ج: مضامین و مفاهیم مدیحه های رضی                                                      ۱۱۴

ج۱: شجاعت                                                                                        ۱۱۴

ج۲: بخشش و بخشندگی                                                                          ۱۱۶

ج۳: خردورزی و نیک اندیشی( عصاره ی چهار خلیفه)                                ۱۱۹

ج۴: مقام ومنزلت اجتماعی                                                                      ۱۲۱

ج۵: تبریک اعیاد و مناسبتها                                                                    ۱۲۴

ج۶: بلیغان در نگاه بلیغ                                                                           ۱۲۵

مدیحه های رضی در یک نگاه                                                                  ۱۲۶

فصل سوم: رثاء« سوگنامه»                                                                   ۱۳۰

الف: افرادی که شاعر در سوگ آنها مرثیه سرایی کرده است                            ۱۳۳

ب: فرهنگ عاشورا در سوگنامه های حسینی (۵ مرثیه با بررسی محتوایی آنها) ۱۳۸

ج: غمنامه ی مادر و تجلیل از مقام و منزلت زن مسلمان                                ۱۵۳

د: بررسی ساختار سوگنامه های رضی                                                       ۱۵۸

هـ : مضامین و موضوعات سوگنامه ها                                                       ۱۶۲

هـ ۱: سرانجام و سرنوشت انسان                                                               ۱۶۴

هـ ۲: پدیده ی مرگ و تأثیر آن بر مرثیه های رضی                                       ۱۶۵

هـ ۳:بزرگداشت و بیان فضائل متوفی                                                          ۱۶۷

هـ ۴: تسلیت و همدردی با بازماندگان متوفی                                                ۱۷۱

هـ ۵: اعلان جنگ با مرگ                                                                       ۱۷۲

هـ ۶: تجلی رثای دوران جاهلیت در سوگنامه های شاعر                       ۱۷۳

نقد وبررسی سوگنامه های سید سوگوار                                                       ۱۷۴

فصل چهارم: فخر و حماسه                                                            ۱۷۸

الف: بررسی ساختار فخریات                                                                    ۱۸۱

ب: مضامین فخریه های رضی                                                                ۱۸۲

ب۱:افتخار به اصل ونسب( شجره ی طیبه)                                       ۱۸۳

ب۲: شاعری الگو در میدان اخلاق و عمل                                        ۱۸۹

ب۳: قله ی عظمت در کوهسار ادب                                                           ۱۹۵

ج: ابعاد و ویژگی های فخریات رضی                                                        ۱۹۷

د: مقایسه ای میان فخریه های رضی و متنبّی                                               ۲۰۰

فصل پنجم: غزلیات و حجازیات                                                               ۲۰۴

ترانه های سرزمین یار( حجازیات)                                                            ۲۰۶

الف: بررسی ساختارغزلیات                                                                     ۲۱۰

ب: مضامین وموضوعات غزلهای رضی                                                   ۲۱۳

ج: ابعاد و ویژگی های غزلهای رضی                                                        ۲۱۵

حجازیات یا ترانه های سرزمین یار:                                                 ۲۱۸

 الف: ساختار ترانه های سرزمین یار( غزلهای حجازی)                                 ۲۱۸

متن و ترجمه غزل« لیلة السفح»                                                               ۲۱۹

نقد وبررسی غزل« لیلة السفح»                                                                 ۲۲۴

برگزیده غزل« یا ظبیة البان…»                                                                ۲۲۹

ب: بررسی مکانهای سرزمین حجاز در حجازیات                                ۲۳۲

ج: مضامین و موضوعات غزلهای حجازی                                                 ۲۳۳

د: جایگاه حجازیات و تأثیرآن بر ادبیات عرب                                              ۲۳۴

فصل ششم: هجویات                                                                     ۲۳۷

الف: موضوعات و مضامین هجوهای رضی                                               ۲۳۸

۱) هجو اخلاقی                                                                                    ۲۳۸

۲) هجو سیاسی                                                                                      ۲۴۰

ب: نمونه هایی از هجویات رضی                                                              ۲۴۱

فصل هفتم: پند و اندرز و حکمتها                      

الف: نمای کلی حکمتهای رضی                                                                ۲۴۳

ب: نمونه هایی از سخنان حکیمانه ی رضی                                                 ۲۴۴

زبدة البحث (چکیده پایان نامه به زبان عربی)                                              ۲۴۹

چکیده ۲۶۹

موضوع: برای شناخت و شناساندن شخصیتهای برجسته علمی، یکی از بهترین روشها بررسی آثار مکتوب آنان است که بازتاب آرا و اندیشه ها و تجلیگاه علم و دانش آنهاست از آنجائیکه شناخت دقیق افکار و اندیشه های هر یک از بزرگان  می تواند چراغ روشنگری فراروی نسل جوان باشد ما را بر آن داشت تا برای تحقق این آرمان مقدس، دست به دامن آسمان پرستاره ی علم ادب ببریم تا چراغی برگیریم.

لذا در این کهکشان، ستاره ای را رصد کردیم که هرچند غبار غرض ورزی وجهل آمیخته با گذشت زمان، چهره ی عالمتاب او را تا حدودی پوشانده است و آنگونه که شایسته شخصیت او بوده برای جهان علم و ادب شناخته نشده است.

 وی شخصیت بی نظیری است که با داشتن مناصب فقاهت و زعامت و نقابت علویان و مناصب مختلف سیاسی، هیچگاه شیفته مظاهر و زخارف دنیوی نشد و لذا بواسطه ی اتصال به حقیقت هستی، اهل دل بود. عاطفه ی سرشار، روحیه ی حساس، وقریحه ی وقاد او باعث گردید که برای بیان حقایق و ثبت وقایع سلاح قدرتمند خود را بکار گیرد و در جهت تحقق اهداف و آرمانهایش گوش به ندای دل دهد که نتیجه آن اشعار نغز و دلنشین و سخنان زیبای اوست که دیوان شعری با چنین گلهایی فراهم آورد.

 

دانلود فایل

نوع فایل: ورد 270 صفحه

فهرست مطالب

 

فصل اول:طرح تحقیق                                                                               ۴

اهمیت و ضرورت بحث                                                                     ۶

پیشینه تحقیق                                                                                     ۷

اهداف تحقیق                                                                                     ۸

سوالهای تحقیق                                                                                 ۹

فرضیه ها                                                                                          ۹

روش تحقیق                                                                                      ۱۰

فصل دوم:یافته های تحقیق                                                              ۱۱       

بخش اول:تعریف خسران،ویژگیها و مصادیق آن                             ۱۲

الف)بررسی معنای لغوی واژه خسران                                     ۱۲

ب) مصادیق خسران                                                   ۱۷

ج)ویژگیهای خاسرین                                                  ۲۲

بخش دوم:عوامل خسران و راههای جلوگیری از آن                    ۳۵

الف)عوامل خسران                                                     ۳۵

۱-تکذیب و انکار                                              ۳۵

۲- کفر                                                          ۴۴

۳-باز داشتن مردم از راه خدا                                      ۵۲

۴-ظلم کردن                                                   ۵۴

۵-شرک ورزیدن به خدا                                    ۵۵

۶-پذیرش ولایت شیطان                                    ۵۷

۷-دروغ و افتراء به خداوند             ۶۲

۸-آلوده کردن نفس و اطاعت از آن                      ۶۲

۹-باطل اندیشی و باطل کاری                              ۶۴

۱۰- شکستن پیمانها                                          ۶۷

۱۱- قطع پیوندها                                              ۶۶

۱۲- فساد در زمین                                          ۶۶

۱۳-سوء ظن داشتن بخدا                                   ۶۶

۱۴-مشغول شدن به دنیا و غفلت از یاد خدا            ۷۰

۱۵- فرو رفتن در فسادو بهره برداری از امکانات مادی در مسیر گناهان                                                            ۷۲

۱۶-عملکرد ضعیف در مسولیت                           ۷۳

۱۷- درخواست بدون علم                                  ۷۴

ب:راههای جلوگیری از خسران:                                    ۷۷

۱-ایمان آوردن                                                         ۷۹

۲- انجام اعمال شایسته                                     ۸۱

۳-سفارش کردن به حق                                    ۸۲

۴- سفارش کردن به صبر                                 ۸۳

۵- تزکیه نفس                                                 ۸۴

۶-هدایت ویژه الهی                                          ۸۶

۷- تسلیم در برابر خدا                                                ۸۶

بخش سوم:آثار و نتایج خسران:                                             ۸۷

الف)آثار خسران در دنیا                                              ۸۷

۱-حسرت کشیدن و مغلوب شدن                         ۸۷

۲- حبط اعمال                                                 ۸۹

۳- ندامت و پشمیانی                                         ۹۰

۴- نازل شدن عذاب الهی                                   ۹۱

۵- گرفتار همنشین بد شدن در دنیا                      ۹۳

ب) آثار خسران در آخرت:                                           ۹۴

۱- ورود به جهنم                                            ۹۵

۲- عذاب شدید                                                          ۹۵

۳- خلود در جهنم                                            ۹۷

۴- خوار و ذلیل بودن در آتش جهنم                    ۹۸

۵- فریادهای آنها را پاسخی نیست                       ۹۹

۶- بر دوش کشیدن بار سنگین گناهان                            ۱۰۰

۷- دچار حسرت گردیدن                                   ۱۰۱

۸- زشت و بد منظر شدن                                  ۱۰۲

۹- درخواست شفاعت و بازگشت به دنیا               ۱۰۳

۱۰- نابود شدن خدایان و سخنان دروغین آنها ۱۰۴

۱۱- نهایت دوری از رحمت خداوند                      ۱۰۵

۱۲- حبط اعمال                                               ۱۰۶

نتیجه گیری                                                                        ۱۰۹

فهرست منابع ومآخذ                                                                     ۱۱۰

مقدمه:

حمد و سپاس خدایی را سزاست که انسان را از خاک آفرید و در او از روح خود دمید ، سپس خود را بر آفریدن او ستود و ملائکه را به سجده بر او امر کرد و بیان کرد که انسان را به هدف عبادت آفرید و او را خلیفه خود در زمین قرار داد .

و درود بر پیامبران الهی که پیوسته برای هدایت انسان مأمور گشتند و او را به نعیم بهشتی بشارت و از عذاب الهی ترساندند .

و درود بر پیامبر خاتم که اشرف پیامبران اوست و درود بر کتاب هدایت الهی قرآن که در بردارنده رطب و یابس است .

انسان طالب هدایت و سعادت ابدی باشد راهی ندارد جزء اینکه پناه ببرد به قرآن مجید که کلام خدای عزیز عالم است و دستورات قرآن مجید را به کار ببندد . زیرا عمیق ترین و زیباترین و فصیح ترین کلام ، کلام خداست و قرآن که معجزء باقی پیغمبر است برای هدایت خلق آمده و تا قیامت کلامی به زیبایی قرآن نخواهد آمد .

اما در راه هدایت ، همواره رهزنانی بوده اند که انسان را از صراط مستقیم بازداشته اند و او را به خسران و زیانکاری کشانده اند و باعث شده اند او تمام سرمایه های وجودی خود را برای حرکتی بی انتها به سوی کمال از دست بدهد .

در آیات متعددی از قرآن کریم به موضوع خسران و مطالب مربوط به آن پرداخته شده است .

نگارنده در این تحقیق می کوشد تا با بررسی آیات مربوط به خسران در حد توان خود ، تصویری جامع از این موضوع در دیدگاه قرآن ارائه کند .

تلاش شده است در توضیح آیات از تفاسیر گوناگون استفاده شود و البته از این نکته غفلت نشده است که  تحقیق صرفا به محلی برای نقل اختلافات تبدیل نشود . همچنین در مواردی از کتب اخلاقی استفاده شده است .

 اهمیت و ضرورت بحث:

با نگاهی اجمالی به سوره عصر می فهمیم که قرآن همه انسان ها را در خسران و زیانکاری اعلام کرده و در این میان جماعتی که ایمان آورده اند و عمل صالح انجام می دهند و تواصی به حق و صبر دارند،از آن مستثنی شده اند.

لذا این خود دلیلی است بر اهمیت و ضرورت مطلب که برای این جانب انگیزه ای گردید که به بررسی و تحقیق در موضوع خسران و آثار آن در قرآن بپردازم.

در این تحقیق مفهوم خسران و مصادیق و ویژگی های آن را مورد بررسی قرار داده و عوامل آن را با استفاده از آیات قرآنی بیان کرده ام و همچنین راهکارهای قرآنی از ابتلا به خسران  آورده شده تا از نتایج سوء آن در دنیا و آخرت مصون مانده و به رشد و سعادت واقعی برسیم.

مروری بر مطالعات انجام شده:

این جانب پس از جستجوی منابع ،تنها دو مورد یافتم که در آنها به صورت خاص به موضوع خسران پرداخته شده بود که عبارتند از :

پایان نامه کارشناسی با عنوان «عوامل و پیامدهای خسران در آیینه قرآن و حدیث» از خانم اکرم دیانی که در هشت بخش تنظیم شده است:

بخش اول:کلیاتی در باب خسران

بخش دوم:حوزه های خسران

بخش سوم:تعابیر گوناگون خسران در قرآن کریم

بخش چهارم: شناخت خاسرین و ویژگیهای آنان

بخش پنجم:عوامل خسران از دیدگاه قرآن

بخش ششم: آثار و نتایج خسران

بخش هفتم:زمان بروز و ظهور خسران

بخش هشتم:راه های جلوگیری از خسر

 و همچنین در کتاب «حدیث هدایت» از علی لطفی که  در باب اول به بررسی معنای خسران و زیانکاران واقعی می پردازد.

 

دانلود فایل

نوع فایل: ورد 117 صفحه

چکیده

تحولات اجتماعی، فرهنگی، عقیدتی و سیاسی که در پی ظهور اسلام در جامعه عربی، ایجاد شد به خودی خود، عرب را با مفاهیمی نو روبرو ساخت. و طبیعی است که به تبع نیاز جامعه، موضوعات جدیدی شکل گرفت و به دنبال آن نیاز به تولد لغاتی نو، جهت پاسخگویی به این نیاز ایجاد شده در سطح وسیع، در جامعه عربی، احساس شد. ایجاد واژگان جدید تنها راه پاسخگویی به این نیاز نبود، بلکه بهترین راه، بارور کردن و تلفیق واژگان و عبارات با یکدیگر، به قصد بیان مفاهیم نو بود.

بنابراین مادة اولیة مصطلحات اسلامی، همان ریشه‌های لغوی موجود در عصر جاهلی است که قالب‌های اسلامی، در پی نیاز جامعه آن را وسعت داد.

البته نظر به اهمیت بالای مفاهیم اسلامی موجود در واژگان مولد، مجموعه‌های مختلفی در قالب فرهنگ نامه‌های گوناگون، در زمینه علوم اسلامی، به طور تخصصی شکل گرفت. از این‌رو فرهنگ‌های متنوعی در زمینه اصطلاحات فقهی یا لغات و مصطلحات اصول اسلامی و یا در باب حقوق اسلامی و… تألیف گردید.

اما کیفیت کاربرد مصطلحات اسلامی در اشعار شعراء و اساساً میزان تأثیرپذیری شعر از آن، امری است در خور بررسی، که کمتر بدان پرداخته شده؛ از این رو به آن شدیم که پژوهشی در این باب انجام دهیم، تا نه به عنوان کاری کامل و در خور تقدیر بلکه در حد تحقیقی قابل نقد و بررسی، خدمت اهل نظر ارائه شود.

از آنجا که دامنه موضوع و حیطه زمانی مورد بررسی، وسیع بود، در انتخاب مصطلحات اسلامی، دست به گزینش زدیم؛ به این ترتیب معیار را در این گزینش، اصول و فروع دین و مباحث مربوط به آن قرار دادیم و همین معیار نیز، در طبقه‌بندی ارائه شده در خصوص مصطلحات، در نظر گرفته شد.

 

دانلود فایل

نوع فایل: ورد 200 صفحه

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول :      ۶

مقدمه                                                                                              ۷     تعریف موضوع تحقیق                                                                       ۸

سؤالهای ویژه تحقیق                                                                           ۹

روش تحقیق                                                                                      ۹

اهمیت و ارزش تحقیق                                                                        ۱۰

معنی لغوی تربیت                                                                             ۱۰

تربیت از نظر اصطلاحی                                                                     ۱۱

معنی تعلیم                                                                                      ۱۱

معنی لغوی الگو                                                                               ۱۱

معنی اصطلاحی                                                                               ۱۱

فصل     ۱۲

سابقة موضوع تحقیق                                                                         ۱۳

ضرورت و اهمیت تعلیم و تربیت                                                            ۱۴

تعلیم و تربیت در اسلام                                                                       ۱۵

مهمترین مراکز تعلیم و تربیت                                                               ۱۶

دین چیست؟                                                                                     ۱۷

ویژگیهای روش اسلامی                                                                 ۱۹

تعریف تربیت                                                                               ۲۰

ویژگیهای تعلیم و تربیت اسلامی                                                       ۲۱

تفاوتهای فردی از نظر قرآن کریم                                                      ۲۵

انواع وراثت                                                                                  ۲۷

ویژگیهای رفاقت جوانان                                                                 ۳۱

مراحل تربیت                                                                               ۳۲

اهمیت تربیت کودک در خردسالی                                                     ۳۳

پرورش ایمان و اخلاق                                                                             ۳۳

اهمیت رورش و تربیت اسلامی                                                                  ۳۴ احترام به شخصیت کودکان                                                                   ۳۵

نتایج کرامت و یا حقارت شخصیت                                                    ۳۷

تحولات فرهنگ و تعلیم و تربیت                                                        ۳۸

احتیاجات جامعه و تعلیم و تربیت                                                      ۴۰

فلسفه اجتماعی و تعلیم و تربیت                                                        ۴۱

تنبیه غیر بدنی                                                                                        ۴۲

نیاز کودکان به تحسین                                                                            ۴۹

آیا تربیت امکان پذیر نیست                                                              ۵۰

روش الگویی                                                                                ۵۲

تربیت در گذشته                                                                           ۵۳

تعلیم و تربیت نوین                                                                        ۵۴

بازیابی فکری                                                                               ۵۵

اجتماعی ساختن محیط تربیتی                                                          ۵۵

تحول تربیتی چگونه به وجود آمد؟                                                    ۵۶

پرورش ۵۸

تربیت اجتماعی                                                                                      ۵۹

نقش بازی در تربیت                                                                      ۶۰

مسؤولان تربیت و مسؤولیت سنگین آنها                                            ۶۱

عوامل مؤثر در تربیت و ضرورت هماهنگی بین آنها                              ۶۲

فصل ۶۴

روش تحقیق                                                                                ۶۵

روش جمع آوری اطلاعات                                                              ۶۵

فصل ۶۶

یافته های تحقیق                                                                           ۶۷

فصل ۶۸

فهرست منابع                                                                               ۷۰

مقدمه

سپاس فراوان آفریدگاری را سزا است که جهان هستی را همسان و هماهنگ با احتیاجات و نیازهای بشر سامان داده و با تدبیر حکیمانة خود آنرا پرورده است.

تحیات و درود نامحدود بر والاترین معلم و مربی انسان یعنی پیامبر گرامی اسلام (ص) که با مدد وحی الهی و کتاب آسمانی، بشریت را به صراط مستقیم و رهنمودهای درخشان فرهنگ و تمدن آشنا ساخته است، و همچنین بر امامان و پیشوایان  راه حق که همواره اهتمام و عنایات خود را بر تعلیم و تربیت جامعة بشری مصروف داشته اند.

موضوع تعلیم و تربیت و روشهای آن ، مطلبی است که از دیر باز و زمانهای بسیار دور توجه بشر را به خود معطوف ساخته و در تمام عصرهای گوناگون زندگانی انسان ما از اهمیت والائی برخوردار بوده است.

علاوه بر پیامبران الهی که رسالت و مسئولیت تعلیم و تربیت جوامع بشری را بعهده گرفته بودند دانشمندان و اندیشمندان هرجامعه و ملتی همگام با آنان در این رهگذر می کوشیدند دانشمندان آن کتابها و رساله های فراوانی در این زمینه ساخته و پرداخته اند، و پیوسته کوششهای آنان هنوز در این زمینه به وضوح چشمگیری ادامه دارد. این ادعا گزافه گوئی نیست زیرا دانش و بینش بنیاد و اساس هرگونه اصلاح و زمینه برای پیشرفت هر جامعه ترقی خواه  می باشد. تعلیم و تربیت است که می تواند این بینش و دانش را برای جامعه تضمین نموده و رسالت نشر علم و تقویت عقل و تهذیب نفوس مردم را بخوبی اداء نماید.

تعریف موضوع تحقیق

تحقیق در زمینه تعلیم و تربیت و روشهای آن در تاریخ تعلیم و تربیت انسان بخصوص جهان معاصر تازگی ندارد ولی با توجه به اهمیتی که روشها برای دستیابی به اهداف تعلیم و تربیت دارند الخصوص از این نظر دیدگاه معصومین علیه السلام عنوان این تحقیق است.

قسمت عمده ای از مشکلات اخلاقی بر اساس روشهای تربیتی نادرست و غیر اسلامی ایجاد می گردد . مطالعه تاریخ تعلیم و تربیت در اسلام نشان می دهد تربیت انسان متقی، مؤمن متعهد و خداجو بر اساس روشهای اصول الهی. اسلامی امکان پذیر است. در منابع معتبر اسلامی آیات و روایات بسیاری در زمینه های اصول و روشهای تربیتی اسلام آمده است.

هدفهای کلی و آرمانی تحقیق

اهداف کلی و آرمانی این تحقیق به دو قسمت تقسیم می شود، خود موضوع تحقیق و پیشنهادها. از آنجا که اهداف تعلیم و تربیت یک کشور باید با توجه به فلسفه اجتماعی مردم و ارزشهای مورد توافق یک جامعه تدوین شود، لذا در این تحقیق روشهای تعلیم و تربیت از دیدگاه معصومین مورد بررسی قرار گرفته که بینش اسلام و قرآن و بینش انبیاء الهی است. با توجه به اینکه روشهای تعلیم و تربیت برگرفته از قرآن و احادیث معصومین علیهم السلام می باشد. این روشها در جوامع اسلامی مخصوصاً ایران مورد استفادة نهادهای آموزشی پرورشی قرار می گیرد. و از سویی الگوهای واقعی تعلیم و تربیت اسلامی ائمه معصومین می باشد که سعی در پژوهش و بررسی روشهای تعلیم و تربیت از دیدگاه معصومین ضروری می باشد.

 

دانلود فایل

نوع فایل: ورد 72 صفحه